Felsefede gerçeklik nedir

Felsefede gerçeklik, var olan her şeyin temel doğasını ve yapısını inceleyen bir kavramdır. Bu kavram, filozofların yüzyıllardır üzerinde düşündükleri ve tartıştıkları en temel sorulardan biridir. Gerçeklik, nesnel ve öznel olarak iki farklı perspektiften ele alınabilir. Nesnel gerçeklik, bağımsız olarak var olan ve bireylerin algılarından bağımsız olan şeyleri ifade ederken, öznel gerçeklik, bireylerin deneyimleri, algıları ve bilinç durumları tarafından şekillenen gerçekliktir. Platon, gerçekliğin iki farklı dünya tarafından şekillendiğini savunan idealist bir filozof olarak bilinir. Ona göre, duyusal dünyada gördüğümüz şeyler sadece "görünüşlerdir" ve gerçek gerçeklik, "idealar dünyası" olarak adlandırdığı soyut, değişmez ve ebedi formlarda bulunur. Platon'un öğrencisi Aristoteles ise, gerçekliğin duyusal dünyada var olan somut nesnelerden oluştuğunu savunan realist bir bakış açısına sahiptir. Aristoteles'e göre, gerçeklik, maddi nesnelerin ve onların özelliklerinin bir bileşimidir. Modern felsefede, gerçeklik kavramı, çeşitli akımlar ve düşünce ekolleri tarafından farklı şekillerde ele alınmıştır. Örneğin, Descartes, "Düşünüyorum, öyleyse varım" (Cogito, ergo sum) ifadesiyle, gerçekliğin temelinin bireysel bilinç ve düşünce olduğunu savunmuştur. Buna karşılık, empiristler, gerçekliğin sadece duyusal deneyimler ve gözlemler yoluyla anlaşılabileceğini ileri sürmüşlerdir. Locke, Berkeley ve Hume gibi empirist filozoflar, bilgimizin kaynağının deneyimler olduğunu vurgulamışlardır. Alman filozof Immanuel Kant, gerçekliği, "numenal dünya" ve "fenomenal dünya" olarak ikiye ayırmıştır. Numenal dünya, deneyimlenemeyen, ancak akılla kavranabilen gerçekliktir. Fenomenal dünya ise, duyularımızla algıladığımız ve deneyimlediğimiz gerçekliktir. Kant'a göre, insan zihni, gerçekliği belirli kategoriler ve kavramlar aracılığıyla yapılandırır ve bu nedenle, gerçekliğin tam anlamıyla nesnel bir bilgisine ulaşmak imkansızdır. Sonuç olarak, felsefede gerçeklik, varlığın doğası ve yapısını anlamak için farklı perspektifler ve yaklaşımlar sunar. İdealizm, realizm, empirizm ve Kantçılık gibi farklı felsefi akımlar, gerçekliğin ne olduğu ve nasıl anlaşılabileceği konusunda çeşitli görüşler ortaya koymuşlardır. Bu farklı bakış açıları, gerçeklik kavramının zenginliğini ve derinliğini ortaya koyar.